Burkina Faso izlenimleri

Cansuyu Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği’nin Kurban Organizasyonu ile gittiğimiz Batı Afrika ülkelerinden Burkina Faso’da Türkiye’deki hayırseverlerin vekaletleri 3 farklı şehirde 400 büyükbaş hayvan kesimi yapılarak dağıtımı yapıldı. Kelime anlamı farklı kaynaklarda ‘Onurlu İnsanlar ülkesi’ veya ‘Hür İnsanlar Diyarı’ olarak geçen Burkina Faso,1960 yılında Fransız sömürüsünden kurtularak bağımsızlığını aynı yıl ilan etmiş. Yönetim olarak 13 bölgeye ayrılmış olan ülkede, yarı başkanlık sistemi kullanılıyor. Resmi dili Fransızca olan Burkina Faso’da halk, günümüzde Fransa’da konuşulan dilden oldukça farklı Fransızca kullanıyor. Yerel dilin etkisiyle Fransızca farklılaşıyor. Öyle ki, çok iyi Fransızca bilenler, Burkina Faso’nun yerli halkı ile anlaşmakta güçlük çekiyor. Burkina Faso, Afrika’nın en sakin ülkelerinden birisi. Ülkede siyasi olaylar, karışıklıklar, güvenlik zafiyeti gibi sorunlar yaşanmıyor. Bazı Afrika ülkelerinde çeşitli askeri olaylar meydana gelirken bu ülkede böyle bir sorun bulunmuyor. Öte yandan Burkina Faso’da ülkemize ait daha birkaç yıllık olan Büyükelçiliğimiz bulunuyor. Türkiye ile Burkina Faso arasında oldukça zayıf olan ikili ilişkilerin Büyükelçiliğin açılmasından sonra iyileşeceği bekleniyor. 

Fransa’nın tabiri caizse el altından yönettiği Burkina Faso ekonomisinin büyük bölümünü tarım oluşturuyor. Üretim adına hiçbir şeyin olmaması dikkat çekici husus olarak ülkeye girer girmez kendisini hissettiriyor. Halkının yüzde 80’i tarımla geçimini sağlıyor. Kaynaklarda belirtilen rakamlara göre kişi başına düşen yıllık milli gelir 1.284 doları geçmiyor. Öte yandan ülke CFA Frank’ı isminde bir para birimine sahip. Türk Lirası ile karşılaştırdığımızda, 4 Türk Lirası ile 1000 CFA Frank’ı alabiliyorsunuz. Para değerinin düşük olduğu bu ülkede hayat şartları da yüksek gelirler gerektirecek derecede pahalı olarak karşımıza çıkıyor. İnsanların çoğu sokaklarda cep telefonu, süs eşyaları, meyve, kıyafet gibi şeyler satarak geçimlerini sağlıyorlar. Su sıkıntısının Somali kadar olmadığı Burkina Faso’da 1,5 litrelik su fiyatı 1000 CFA Frank’ı, yani 4 lira olarak satılıyor. Burkina Faso’nun yeryüzündeki en fakir ülkelerden birisi olduğu bildiriliyor.

Burkina Faso’da sosyal hizmetler yok denecek derecede eksik kalıyor. Ülkedeki en büyük sorun eğitimsizlik olarak baş gösteriyor. Eğitimin yetersiz oluşu ekonomik, siyasi, toplumsal, dini sorunların büyümesine neden oluyor. Okuma yazma bilenlerin oranı yüzde 12 civarında bulunan Burkina Fasa’da, bilimsel eğitimin eksik olmasının yanı sıra, çocuklar dini eğitimden de mahrum yetişiyor.

ONLARIN VAZGEÇİLMEZİ, MOTORSİKLETLERİ

Sabahın ilk ışıkları ile birlikte başkentte hareketlilik motor sesleri ile başlıyor. Burkina Faso’ya Başkent Ouagadougou’dan giriş yaptığınızda en çok, sokaklardaki motosikletler dikkatinizi çekiyor. 1 milyon nüfusa sahip olan Başkent’te 500 bin civarında motosikletin olduğu belirtiliyor. Kırmızı ışıkta duran araçlara bakıldığında bu rakamın abartı olmadığı anlaşılıyor. İnsanların neden motosiklet kullanmayı tercih ettiğini sorduğumuz zaman, gerekçe olarak motosikletin daha az yakıt tüketimine sahip olduğunu ve fiyatının ucuz olduğunu söylüyorlar. Motosiklet kullanımında dikkat çeken bir başka nokta ise motosiklet kullananların hemen hemen yarısını bayanların oluşturması. Gün içinde hareketliliğin en yoğun olduğu noktalarda gönüllü trafik polisleri, trafiğin akışında kendilerini gösteriyor. Yol kenarlarını ise Türkiye’de işportacı olarak tabir edilen seyyar satıcılar kaplıyor. Yine çoğunluğunu kadınların oluşturduğu bu satıcılar meyve, cep telefonu hattı ve kontörü, kıyafet, süs eşyaları, kaçak yollarla ülkeye sokulmuş elektronik eşyaların satışını yapıyorlar. Kadınlar, çocuklarını sırtlarına bağlayarak vücutlarının bir parçasıymış gibi her işlerinde yanlarında tutuyorlar.

Ülkede biraz zaman geçirdiğiniz zaman temizliğin ne kadar önemli olduğu anlıyorsunuz. Halkın çoğunluğu gelir seviyesinin çok düşük olmasından dolayı düzensiz, hijyenik olmayan bir ortamda yaşamaya mecbur kalırken maddi durumu iyi olan kesim de aynı yaşam tarzını benimsemiş durumda. Temizliğe özenin gösterilmediği Burkina Faso’da gerçek bir medeniyetin bu coğrafyaya uğramadığı kendini hissettiriyor. Yaratılıştan gelen ve insanın en temel ihtiyaçlarından olan tuvalet ihtiyacının gerekleri düşünülmemiş bir düzen bulunuyor. Tuvalet ihtiyacının nasıl karşılanacağını ecdadımız Osmanlı’dan öğrenen Fransa’nın bu ülkeye getirdiği medeniyette, tuvalette temizlik ihtiyacını karşılayacak donanım bile bulamıyorsunuz. Belkide bu nedenledir ki, zaten yüksek sıcaklıkların yaşandığı ülkenin havasında ağır bir koku burnunuzu oldukça rahatsız ediyor.

MÜSLİM-GAYRİMÜSLİM KARIŞIK

Nüfusun yüzde 60’ı Müslümanlardan oluşurken yüzde 20’si Hristiyan, yüzde 20’si ise diğer dinlere inanıyor. Farklı dinlerin bulunduğu ülkede, mahalleler homojen bir yapıya sahip. Farklı inançlara sahip insanların birbirleri ile iç içe yaşıyor. Müslüman olmayan aileler, evlerinin önünde rahatlıkla alkol tüketirken hemen yanlarında Müslüman ailelerin çocukları oyun oynuyor. Bu durum Müslüman nüfusun sayısına olumsuz etki edecek bir yöne sahip. Yüzde 60’ını Müslümanların oluşturduğu bir topluma göre cami sayısı oldukça az olması dikkatlerden kaçmıyor. Cami sayısının az olması ezan sesinin duyulmasını zorlaştırıyor. Müslüman olmayanların domuz eti yemeleri ise yine Müslümanlar için tehlike arz ediyor. Birçok uygulamanın denetiminin yapılmadığı ülkede domuzun kesimi ve satışı da denetimden uzak. Müslüman biri için, dışarıda bir lokantada yemek yemek bu açıdan tehlike oluşturuyor. Öte yandan insanların İslam’a ilişkin bilgilerinin de az olduğu görülüyor. Örneğin Müslüman kadınların büyük çoğunluğu kıyafet seçimlerini İslam’ın gerektirdiği yönde seçmiyorlar.

ELHAMDÜLİLLAH WHİTE MÜSLİM

Bir ikindi vakti namaz kılmak için gittiğimiz cami avlusunda bizi gören yerli halk bizim namaz kılacak olmamıza manidar tepkiler veriyor. Yüzyıllarca bu insanları sömüren Batı, onların beyaz tenli insanları düşman olarak görmelerine neden olmuş. Çünkü sadece sömüren Batı, aynı zamanda misyonerlik faaliyetinden de geri kalmamış. Cami avlusunda oturanlara abdesthaneyi sorduğumuzda ‘Elhamdülillah white Müslim (Beyaz Müslüman)’ diyerek, beyazların Müslüman olduğunu söyleyerek, duydukları memnuniyeti kendi aralarında konuşmaya başladılar.

SONBAHAR’DA MONT

Orta kuşakta yer alan ülkede, sıcaklıklar gündüz 30-40 derece civarında seyrederken güneşin batışından sonra 25 dereceye kadar düşüyor. İnsanlar son baharın gelişi sıcaklık düştü diye 35 derecede mont giymeye başlıyorlar. Yaz aylarında yağışlar meydana gelse de oldukça kurak bir iklime sahip. Şehirleşme açısından da gelişme gösterememiş ülkede, yağışların az olmasından kaynaklı hafif rüzgarda dahi havayı toz bulutu kaplıyor. Kırmızı renkte toprağa sahip Burkina Faso’da tropikal meyvelerin yanı sıra, elma, turunçgiller gibi meyvelerde yetişiyor. Tarımla uğraşanlar şeker kamışı, mısır gibi ürünlerin üreticiliğini yapıyor. Afrika’nın Batısı’nda yer alan Burkina Faso’nun komşularını Mali, Nijer, Gana, Benin, Togo gibi şehirler oluşturuyor.

ABDURRAHMAN KOCADAĞ 

13-11-2013